Pieśń nad pieśniami NPD – audiobook

Description

Autorem księgi jest prawdopodobnie król Salomon, syn Dawida, ewentualnie ktoś zainspirowany mądrością Salomona. Autor prezentuje sam siebie zarówno w roli pasterza, jak również pełnego majestatu i chwały króla. Pasterzem jawi się prywatnie, gdy po opuszczeniu Jerozolimy przebywa w swej posiadłości w okolicach Hermonu i zajmuje się tam (być może dla wytchnienia i relaksu) pracami w winnicy i doglądaniem stada owiec. W tej roli spotyka swą przyszłą wybrankę, która początkowo zupełnie nie ma świadomości, kim jest spotkany przez nią pasterz. Swoją królewską pozycję ujawnia on później, gdy w otoczeniu pełnego splendoru orszaku wraca z Jerozolimy, by zabrać do siebie młodą wybrankę (już jako swą oblubienicę).
    W sferze zewnętrznej (tekstualnej) celem księgi jest ukazanie piękna relacji seksualnej, którą Bóg stworzył nie tylko ku prokreacji, ale także dla radości i emocjonalnego scementowania związku mężczyzny z jego kobietą. W sferze wewnętrznej (duchowej, proroczej, mesjańskiej) księga ta była obwieszczeniem siły i potęgi miłości zapowiadanego Mesjasza (Oblubieńca) do Jego Oblubienicy (społeczności ludu, który odpowiedział na Jego wezwanie – gr. ekklesia). Chrystus w NT jest wyraźnie przedstawiony jako Król (por. Mt 27,11.37.42; Łk 22,30; J 1,49; J 12,15; J 18,36-37; J 19,21; Ap 19,16) i Pasterz (por. Mt 2,6; Mt 25,32; J 10,11-14; Hbr 13,20; 1 P 2,5; 1 P 5,4). W ST Bóg przed wcieleniem również przedstawiał się jako Król (por. Iz 44,6; So 3,15) i Pasterz Izraela (por. Rdz 49,24; Ps 80,2; Jr 31,10). Znaczące jest też, że przekaz o gorącej miłości Boga do swego ludu znajduje się w samym środku (wręcz w centrum) Biblii Hebrajskiej. I chociaż w księdze tej Wiekuisty nie jest w żaden wyraźny sposób wspominany, to Jego oferta bliskiego związku ze swoim ludem jest tu mocno wyeksponowana (np. Pnp 8,6). W wielu miejscach swojego Słowa Bóg wyraźnie podkreślał, iż On traktuje relację z ludźmi Go miłującymi, jak związek małżeński. Niewątpliwie stąd wynika waga kluczowego wersetu Pnp 2,16.
   Pieśń nad pieśniami to najbardziej zmysłowa księga w całej Biblii, w której miłość erotyczna jest przedstawiona w sposób niezwykle delikatny, wrażliwy, z wielkim uniesieniem i bez fałszywego poczucia wstydu. Niezwykle sugestywnie oddaje ona potężne uczucie i pożądanie, jakie rodzi się i dojrzewa między mężczyzną a kobietą (oblubieńcem i oblubienicą). Jest to swoista zapowiedź relacji zaplanowanej przez Boga dla związku Chrystusa z Jego Oblubienicą – społecznością ludu, który odpowiedział na Jego wezwanie. Popęd seksualny, stworzony przez Boga i wpisany przez Niego w ludzkie ciała, ma wymiar nie tylko fizyczny, lecz także duchowy, gdyż odwzorowuje pragnienie bliskiego związku między Bogiem a ludźmi. Nie jest to powierzchowne czy przelotne pragnienie, ale wielka namiętność i pasja, którą Najwyższy kieruje do swego ludu. Jest ona tak wielka, że idzie za nią gotowość oddania życia (jak to uczynił Chrystus) za tę społeczność.
W księdze tej – jak w każdej poezji hebrajskiej – wszystko bazuje na skojarzeniach. Użyte zwroty, obrazy, porównania czy opisy dźwięków są w oryginale tak dobrane, by oprócz literalnego znaczenia, jakie niosą w warstwie formalnej, miały również drugie, domyślne znaczenie, które można odczytać jedynie kierując się wyobraźnią opartą na emocjach i skojarzeniach. A im wyobraźnia czytelnika jest żywsza i bujniejsza, tym przeżycia głębsze, a przesłanie tekstu wyrazistsze. Nie dziwmy się więc określeniom militarnym, metaforom budowlanym czy pasterskim przenośniom, jakie spotykamy w tej księdze. Każdy z użytych obrazów ma głęboki sens erotyczny, który możemy poznać, jeśli tylko zadamy sobie nieco trudu, by uaktywnić własną wyobraźnię i jeśli postaramy się tę księgę bardziej poczuć niż analizować ją intelektualnie. Wiele z zawartych w niej obrazów Redakcja starała się wyrazić dynamicznie przez zastosowanie współczesnych ekwiwalentów znaczeniowych, jednak nie uczyniono tego we wszystkich miejscach, aby nie utracić nastroju i klimatu zmysłowości tej pięknej poezji hebrajskiej. Czytelnikom pozostawiono szansę samodzielnego domyślenia się, co w erotycznej frazeologii hebrajskiej mogło znaczyć np.: „rozpuścić swe młode koźlęta”, „rozewrzeć swoje wrota”, „poruszać się zwinnie jak dwie armie w zwarciu” itd.

*

Należąca do zbioru tzw. Pięciu zwojów starotestamentowa księga Pieśń nad pieśniami tak ze względu na swoją przynależność gatunkową (pieśń miłosna), przebogatą warstwę symboliczną, wielorakie możliwości egzegezy, jak też szczególny typ języka i obrazowania w warstwie frazeologicznej, fauniczno-florystycznej metaforyce, a także aluzyjności i niepowtarzalnym opisie ludzkiego doświadczenia intymności i miłosnych doznań, stwarza niemałe wyzwanie oraz trudności w procesie translacyjnym.

Najnowsze tłumaczenie tej księgi dokonane w ramach inicjatywy Nowego Przekładu Dynamicznego przynosi świadectwo umiejętnego pogodzenia dylematów translacyjnych, pozostawiając czytelnika zanurzonego w niepowtarzalnym klimacie orientalnego przeżycia tajemnicy „miłości jak śmierć potężnej”. Nie gubi też z pola widzenia troski o powagę języka sakralnego i jego rodzimych, wielowiekowych doświadczeń. Podobnie jak we wcześniejszych pracach przekładowych podjętych w ramach NPD i tym razem zadbano o stosowne komentarze do określonych miejsc tekstu głównego, zawierające przystępnie ujęte dane zarówno o charakterze teologicznym, filologicznym, jak i kulturowym. Z filologicznego punktu widzenia najnowszy przekład Pieśni nad pieśniami wyznacza wiele nowych tropów oraz propozycji w dziedzinie poszukiwań i odczytań tej ze wszech miar niezwykłej księgi biblijnej.

prof. dr hab. Stanisław Koziara
Katedra Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie