Opinie o projekcie Biblia NPD

W nowym tłumaczeniu Listu do Kolosan obok nowoczesnej formy udało się Redakcji NPD zachować powagę i godność stylu należnego przekazowi biblijnemu. Efekt ten osiągnięto nie w drodze odwołań do archaicznych cech tradycyjnej polszczyzny biblijnej, lecz do współczesnej odmiany ogólnej i literackiej języka polskiego, z wielką zarazem dbałością o właściwe przekładowi dynamicznemu odtworzenie ducha języka, kultury oraz mentalności, w jakiej oryginalnie powstał List do Kolosan. Integralną częścią tej metody są dość obszerne komentarze do określonych miejsc tekstu głównego, w których zawierają się rozliczne, przystępnie ujęte dane zarówno o charakterze teologicznym, jak też filologicznym i kulturowym. Z troską i wiernością oddano prymarne przesłanie tej księgi z jednoczesnym zachowaniem komunikatywności przekazu Słowa natchnionego kierowanego do współczesnego polskiego czytelnika. W kontekście konkretnych decyzji przekładowych oznaczało to sięgnięcie po te zasoby polszczyzny, w których znajdują odbicie leksykalne, frazeologiczne i składniowe formy należące do repertuaru żywych cech polskiego stylu biblijnego.

Bardzo podoba mi się zarówno styl, słownictwo, jak i interpretacje teologiczne Listu do Kolosan (NPD).

2 Kor 5,11-21 (NPD) to piękne Słowo na dziś. Chwała Panu za NPD, że zachęca, buduje i przede wszystkim zgłębia i utrwala relację z Bogiem poprzez przejrzyste wyjaśnienie sensu Bożego przekazu, które sam Pan i Bóg nasz Jezus Chrystus potwierdza w sercu i życiu człowieka. Chwała Bogu naszemu Odwiecznemu i Wszechwładnemu Stworzycielowi Wszechrzeczy.

Żyjemy w czasach nie tylko ogromnych zmian kulturowych, ale i w okresie nadawania tradycyjnym pojęciom i obrazom innych, nowych znaczeń. Niestety, nie zawsze idzie to w dobrym kierunku. Ludzie coraz częściej czują się pogubieni i sygnalizują wyraźny brak mocnego fundamentu, na którym mogliby oprzeć swoje myślenie i życie. W poszukiwaniach autorytetów życiowych część osób kieruje się do Pisma świętego. Jednak i tu zdarza się, że czują się rozczarowani. Przekłady, z jakimi się spotykają, są bowiem często w swej formie często dość hermetyczne i niezrozumiałe dla laika, który przecież nie dysponuje potrzebną wiedzą i merytorycznym przygotowaniem do ich prawidłowej interpretacji. Takie przygotowanie można zdobyć jedynie podczas trwających całe lata studiów, a dodatkowo musi ono zostać zweryfikowane przez osobiste posłuszeństwo wobec objawionego Słowa. Z tego powodu tłumaczenie dynamiczne Biblii jest w moim odczuciu najcelniejszym wyborem metody przekładu potrzebnego ludziom w dzisiejszych czasach. Służy bowiem ono prawidłowemu odczytywaniu nie tyle litery Biblii, co jej przesłania. Kluczowe bowiem jest zrozumienie, że to właśnie przesłanie tej Księgi ksiąg jest przedmiotem natchnienia i prowadzenia przez Ducha Świętego Boga. Tylko dzięki Jego działaniu dynamiczny przekład Bożego Słowa nabiera mocy przekazu i ukazuje jak w praktyczny sposób możemy wprowadzać w życie nauczanie Chrystusa. Nade wszystko jednak bardzo mocno podkreśla fakt niezwykłej wagi, że bez nawiązania osobistej relacji z osobowy Jezusem oraz bez wytrwania w tym związku, nie ma mowy o prawdziwym chrześcijaństwie.

Nowy Przekład Dynamiczny Listu do Rzymian może mieć wielkie znaczenie dla nauczania podstawowych prawd biblijnych. Tekst główny i przypisy do niego dają możliwość wniknięcia w różnorodne znaczenia słów i zwrotów biblijnych podawanych również w językach oryginalnych, co bardzo przybliża tekst czytelnikowi. Jasny język przypisów oraz szeroki wachlarz odniesień do innych ksiąg biblijnych daje możliwość lepszego zrozumienia trudniejszych fragmentów. Duże znaczenie może mieć również wprowadzenie pokazujące kontekst historyczny oraz rys osobowy Apostoła Pawła. Plan księgi umieszczony na początku pozwala wyłapać czytelnikowi najważniejsze tematy listu.

Dla wszystkich, którzy za Apostołem Pawłem, słynnym hebrajskim uczonym i rabinem, są gotowi powtórzyć słowa: „ja nie wstydzę się Ewangelii Chrystusowej”, pojawienie się inicjatywy Nowego Przekładu Dynamicznego Pisma świętego powinno być niezwykłym i to dużego formatu wydarzeniem. Wydawałoby się, że dla obecnego, wypranego z nadziei świata, nikt nie ma już żadnej konstruktywnej oferty. Tymczasem Pismo święte, ta stara Księga, udostępniona teraz w niezwykle przystępnej, czytelnej i zrozumiałej dla człowieka XXI wieku postaci, przemawia jak nigdy wcześniej – wprost do głębi serca. Osoby, które same nie mają czasu na wnikliwe studia teologiczne, lecz chciałyby przybliżyć się do zrozumienia zasadniczego przesłania Biblii, z pewnością znajdą w przekładzie NPD Listu do Rzymian okazję do rozsmakowania się bogactwem treści i nigdy niegasnącej nadziei, jaka płynie z Bożego Słowa.

Nowy Przekład Dynamiczny Listu do Rzymian to nowatorska inicjatywa dająca możliwość nie tylko zagłębienia się w przystępny przekład tej księgi Nowego Testamentu, ale dodatkowo oferująca w przypisach i marginaliach bardzo szerokie omówienie prezentowanej treści wraz z interpretacją. Czytelne i wyczerpujące komentarze bazują na szerokiej gamie odnośników do innych ksiąg Biblii. Dzięki nim czytelnik otrzymuje znacznie większą porcję wiedzy niż sam byłby w stanie pozyskać z osobistej lektury tej księgi niepopartej intensywnymi studiami tematycznymi. W mojej opinii publikacja ta jest jak najbardziej godna polecenia nie tylko dla tych, którzy rzadko mają do czynienia z Biblią, ale praktycznie dla każdego.

Współczesność tłumaczenia NPD wprowadza świeżość w odkrywaniu na nowo, pozornie oczywistych, treści Pisma Świętego – pozwala więc na nowe doświadczenia w obcowaniu z żywym Słowem Boga. To najważniejszy wyróżnik przekładu. Warta uwagi jest też sama forma: dogodny układ graficzny, specjalistyczne komentarze i przypisy do tekstu. Te sprawiają, że treść Listu widnieje w zrozumiałym, szerszym kontekście Pisma Świętego. Uważam, że przekład NPD Listu do Rzymian to pierwszorzędna pozycja, która w pełni odpowiada wymogom współczesnych czasów.

Z wielkim zadowoleniem należy przyjąć fakt, że w sytuacji społeczno-politycznej, z jaką mamy do czynienia na naszym kontynencie, właśnie ukazuje się w nowym, niezwykle przejrzystym i bardzo logicznym przekładzie List do Rzymian – dzieło wielkiego i natchnionego Apostoła Narodów, Pawła z Tarsu. Księga ta jest jedną z fundamentalnych części kanonu Nowego Testamentu. I właśnie teraz, w tym niezwykle wrażliwym dla dziejów Europy czasie, przypomina ona – i to w sposób bardzo czytelny – podstawowe prawdy, na których została osadzona kultura europejska. Niestety obecne jej społeczeństwa zdają się, ku własnej zgubie, ignorować je lub o nich zapominać. Dzięki znakomitym objaśnieniom i przypisom tekst NPD wprost ożywa w duszy. Gorąco zachęcam do lektury.

Nowy przekład dynamiczny Księgi Psalmów należy do najlepszych w języku polskim. Jego wielką zaletą jest jasność komunikacyjna oraz nie tylko naturalny i poprawny, ale także poetycki, artystyczny a równocześnie niekoturnowy styl. Mamy tutaj do czynienia z bardzo dobrym ekwiwalentem oryginału.

Wydawcy nowego przekładu dynamicznego Księgi Psalmów z dużym powodzeniem udało się odnaleźć swego rodzaju modus vivendi pomiędzy dostojeństwem należnym księdze natchnionej, a koniecznością zachowania wierności względem pierwotnego przekazu psalmodii biblijnej, z jednoczesną dbałością o jego artyzm i dzisiejszą komunikatywność. Pod tym względem nowy przekład Psalmów zdołał uniknąć rozwiązań nazbyt eksperymentalnych, podtrzymując wiele cech charakterystycznych dla polszczyzny psałterzowo-biblijnej, jak też uchronił się przed sięganiem do tych zasobów współczesnego języka polskiego, które nader często „skażone” są zbytnią potocznością i kolokwialnością.

Nowy przekład dynamiczny Księgi Psalmów odchodzi od idei używania językowych archaizmów i „słów wytrychów”, które są zazwyczaj niezrozumiałe dla przeciętnego czytelnika. Jego cechą nadrzędną jest łatwość zrozumienia. Przekład ten znakomicie łączy dwa podstawowe podejścia translatorskie: filologiczne (wierność wobec tekstu oryginalnego, w tym struktur poetyckich) i komunikacyjne (rozumienie i ocena tekstu, jaką mają ci, którzy czytają tekst hebrajski). To niekwestionowany walor nowego przekładu. Psalmy w tym tłumaczeniu jeszcze bardziej ukazują swoją żywotność i uniwersalny charakter. Docierają do współczesnego czytelnika, dając mu nie tylko poczucie stałości, mocy, zaufania czy opieki, ale także: wierności oryginałowi, staranności, piękna języka, jasności i użyteczności. Przyjęcie podejścia komunikacyjnego prowadzi do przekładu popularnego, przeznaczonego dla przeciętnego czytelnika, w przeciwieństwie do przekładów specjalistycznych – dosłownych, które czasami brzmią niezrozumiale i wymagają przypisów i objaśnień.

Wydanie Księgi Psalmów w tzw. tłumaczeniu dynamicznym to wyjątkowe wydarzenie literackie. Jak się bowiem wydaje – tłumaczom udała się rzecz niebywała – pogodzenie dwóch, sprzecznych ścieżek przekładu – dbałości o jak najwierniejsze oddanie oryginału oraz zachowanie piękna i liryzmu oryginału. Dokonali przy tym trzeciej sztuki – uwspółcześnili i uprościli język biblijny, tak by był bardziej zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy, lecz nie stracił powagi, nie został zinfantylizowany. Tłumacze, lingwiści oraz teoretycy literatury od zawsze dyskutują nad kwestią tego, czym jest wierność tłumaczenia. Czy wierne tłumaczenie to takie, które oddaje dosłownie literę oryginału? A może takie, które oddaje jego „ducha” – atmosferę, poetykę, obrazowanie. A kontekst kulturowy? Czy żart, metaforę, grę słów tłumaczyć należy tak, by były zrozumiałe dla czytelnika wywodzącego się z innego kraju, czy też, w trosce o czystość języka, lepiej zachować je nienaruszone? – Na te wszystkie pytania nikt do tej pory nie znalazł odpowiedzi, a praktyczne rozstrzygnięcie tych dylematów zależy od talentu tłumacza, jego wyczucia językowego i – nie ukrywajmy – „filozofii przekładu”, która jest mu bliska. W wypadku Pisma Świętego dokonanie tłumaczenia jest, jak się zdaje, jeszcze trudniejsze. Tu bowiem zbyt duże odejście od pierwotnego zapisu w imię zachowania piękna języka mogłoby otworzyć drzwi najdziwniejszym interpretacjom tekstu, a tym samym skazić czystość przekazu Słowa. Dlatego prace nad nowymi przekładami Biblii są zawsze niezwykle żmudne i długotrwałe. Nowy przekład dynamiczny Psalmów jest pod względem językowym naprawdę wyjątkowy. Choć na temat dosłowności tłumaczenia wypowiadać się nie mogę, wierzę autorytetom w tej dziedzinie, profesorom lingwistom, których opinie są jednoznacznie pochlebne. Mogę jednak powiedzieć coś o języku, którego prostota, a przy tym piękno, na nowo odsłoniły mi Psalmy nie tylko jako jedną z Ksiąg Natchnionych, ale również jako wspaniałą, przesyconą emocjami poezję. Muszę przyznać, że – choć jestem teoretykiem literatury – przez wiele ostatnich lat czytałam Psalmy dość „utylitarnie”. Wydobywałam z nich logos i rhema, lecz obcując wciąż z tym samym tekstem, straciłam jego estetyczny posmak. Dzięki nowemu wydaniu pokochałam tę poezję, a przez to również zawarte w niej Słowo, z nową żarliwością. I za to jestem wszystkim, którzy pracowali nad opracowaniem tego arcytrudnego tekstu, głęboko wdzięczna.

Nowy Przekład Dynamiczny Księgi Psalmów  jest z pewnością nowym spojrzeniem na modlitwę, którą od pokoleń zanosili nasi starsi ojcowie w wierze, a także którą modlił się sam Chrystus. To, co wybrzmiewa w sposób szczególny podczas czytania i medytowania Słowa, to Imię Boga, które każdorazowo jest zapisane z użyciem dużych, drukowanych liter. Bardzo cenną pomocą są także bogate przypisy do poszczególnych wersetów biblijnych, które ułatwiają i pogłębiają zrozumienie i znaczenie zawartych w nich słów czy zwrotów. Przekład ten jest także bardzo zrozumiały i klarowny. Dziś, pomimo mnogości tłumaczeń Biblii, naprawdę ciężko o wyważony balans pomiędzy wiernością tekstu hebrajskiego, a jego przystępnością i łatwością zrozumienia. Wiele tekstów jest albo zbyt trudnych do swobodnego czytania i medytacji, albo też nie są rzetelnie wiernym oddaniem hebrajskiego znaczenia. W tym wypadku balans został zachowany w odpowiednich proporcjach, co nie tylko zachęca do pochylania się nad Psalmami w sposób jeszcze częstszy, ale także umożliwia wspólne czytanie Biblii przez całe rodziny. Cieszy to tym bardziej, że w dobie tak powszechnej sekularyzacji szczególna walka toczy się o właśnie o fundament rodziny, jako pierwszej wspólnoty życia, a zarazem podstawowego narzędzia nowej ewangelizacji. Niezwykle cieszy także dźwiękowa forma Księgi Psalmów, która wychodzi naprzeciw tym, którzy z różnych powodów nie mają możliwości czasowych na słuchanie Bożego Słowa. Z takiej formy skorzystają także z pewnością osoby niepełnosprawne, które często są pomijane przy realizacji tego typu przedsięwzięć. Życzę wszystkim wydawcom rynku chrześcijańskiego, aby poziom realizacji podejmowanych projektów był właśnie taki: wysokiej jakości, o szerokiej grupie docelowej, profesjonalny, a przede wszystkim będący świadectwem żywej wiary. Serdecznie polecam!

W kościołach chrześcijańskich podstawą wielu nabożeństw są ożywiające liturgię oraz wzbogacające osobistą pobożność psalmy. Zaliczane do lirycznych utworów modlitewnych, cechują się podniosłym charakterem. Ponieważ wśród adresatów psalmów pierwsze miejsce zajmuje Bóg, całkowicie zrozumiały jest ich podział na: dziękczynne, błagalne, pokutne, prorocze, pochwalne, patriotyczne i żałobne. Każdy z siedmiu wymienionych rodzajów znalazł się w nowym przekładzie Księgi Psalmów, która zaliczana jest do projektu obejmującego przekład całego Pisma Świętego we współczesnym języku polskim. NPD – Nowy Przekład Dynamiczny wychodzi naprzeciw wymogom i oczekiwaniom obecnych czasów. Nie bez powodu właśnie ta księga należy do najczęściej tłumaczonych na liczne języki świata: stanowiąc księgę modlitw Narodu Wybranego, Jezusa Chrystusa, apostołów i wyznawców, a także całego Kościoła, niczego nie straciła ze swej aktualności. Przekład oddanej do rąk czytelnika publikacji został przygotowany na podstawie tłumaczenia z języka hebrajskiego, co ma zasadniczy wpływ na wierność w przekazywaniu pierwotnych treści. Pomimo dość dużej swobody w zakresie użytego słownictwa (wpływa na to różnica w ilości słów obecnych w językach nowożytnych a zastosowanych w Biblii Hebrajskiej w oryginale – zaledwie ponad pięć tysięcy), zasadnicza myśl zbawczego orędzia absolutnie nie została zmieniona. Fragmenty zrozumiałe zapisano dosłownie, natomiast te, które stwarzają trudności w prawidłowym ich pojęciu, zastąpiono równoważnikami znaczeniowymi. Tytuły poszczególnych psalmów również dostosowano do współczesnego odbiorcy. Redaktorzy niniejszego opracowania pozostali wierni tradycji żydowskiej, w której Psałterz podzielony jest – analogicznie do Pięcioksięgu – na pięć ksiąg. W każdej z nich pozostawili dokładnie tyle psalmów, ile jest ich w hebrajskim Psałterzu. W numeracji zachowali kolejność, rezygnując z różnic numerycznych dotyczących Biblii hebrajskiej i greckiej. Pod tekstem zamieścili przypisy. Opublikowana przez wydawnictwo VOCATIO Księga Psalmów jest doskonałym podręcznikiem biblijnej modlitwy, który z radością zostanie przyjęty przez przeciętnego odbiorcę słowa Bożego. Ponieważ powołanie do świętości ma uniwersalny charakter i przeznaczenie, każdy – bez wyjątku – może skorzystać z dobrodziejstwa nowego, dynamicznego przekładu. Myśli zawarte w psalmach bez wątpienia przyniosą czytelnikowi korzyści duchowe: wpłyną na pogłębienie jego pobożności, nauczą pokładać nadzieję w Bogu oraz żyć zgodnie z Jego wolą.

W historii egzegezy dokonano już wiele przekładów najbardziej poetyckiej i modlitewnej Księgi Pisma Świętego – Księgi Psalmów. Właściwe ciągle szuka się „złotego środka”, by dotrzeć do „pełnego jej sensu” (wyrazowego i duchowego). Tutaj chyba najbardziej sprawdzają się słowa Papieskiej Komisji Biblijnej – powtórzone w Verbum Domini – że, „tekst biblijny może właściwie zrozumieć tylko ten, kto sam przeżył to, o czym mówi tekst” (IBK II, A, 2; VD 30). W takiej mierze uwydatnia się życie duchowe, modlitewne i znajomość hermeneutyki biblijnej tłumacza. Istotny jest również odbiór współczesnego czytelnika. Jak on reaguje na przekład? Czy pomaga mu on w modlitwie czy przeszkadza? Czy chętnie po niego sięga czy też szuka innego tłumaczenia? Czasem „w miarę jak umacnia się życie Duchem Świętym czytelnika tekstów natchnionych, pogłębia się też zrozumienie rzeczywistości, o której mówią te teksty” – wyjaśnia dokument Papieskiej Komisji Biblijnej. Dziś coraz częściej ludzie świeccy, członkowie grup, ruchów i stowarzyszeń religijnych – zachęceni przez piękne katechezy nt. Psalmów dwóch papieży Jana Pawła II i Benedykta – chętnie modlą się indywidualnie lub we wspólnocie Liturgią Godzin. Cieszy zatem, że pojawiają się śmiałe przekłady nie tylko duchownych specjalistów od egzegezy czy poetów – literatów, ale również dobrze przygotowanych językowo ludzi świeckich, których głębia autentycznego doświadczenia duchowego i eklezjalnego sprzyja lepszemu zrozumieniu słowa Bożego. Nowy przekład Księgi Psalmów zrealizowany metodą dynamiczną przez zespół redakcyjny Vocatio na podstawie tłumaczenia Anny Horodeckiej i Jurija Gołowanow jest wymownym tego przykładem. Jest to przekład i adaptacja dynamiczna z języka oryginalnego (hebrajskiego). Ks. prof. Waldemar Chrostowski wyjaśnia, że dynamiczny przekład „(…) wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu na tekst ksiąg świętych podany w sposób możliwie najbardziej zrozumiały dla współczesnych odbiorców. Dzięki zastosowaniu metody tłumaczenia używającej dynamicznych równoważników znaczeniowych to, co powszednie, nabiera tu cech świętowania, dzięki czemu duch modlitwy może przeniknąć wszystkie dziedziny życia” (Rec.; por. także M. Majewski, Jak przekłady zmieniają sens Biblii. O teorii i praktyce tłumaczenia Biblii, UPJP II 2012). Przewodniczący Stowarzyszenia Biblistów Polskich liczy, że nowy przekład odegra ważną rolę w procesie „nowej ewangelizacji”. Wielką zaletą nowego przekładu i adaptacji dynamicznej jest troska o komunikatywny język, unikający „archaizmów” oraz nie tylko naturalny i poprawny, ale także poetycki czy wręcz muzyczny styl. Inny recenzent zauważa, że „Psalmy w tym tłumaczeniu jeszcze bardziej ukazują swoją żywotność i uniwersalny charakter. Docierają do współczesnego czytelnika, dając mu nie tylko poczucie stałości, mocy, zaufania czy opieki, ale także: wierności oryginałowi, staranności, piękna języka, jasności i użyteczności. Przyjęcie podejścia komunikacyjnego prowadzi do przekładu popularnego, przeznaczonego dla przeciętnego czytelnika, w przeciwieństwie do przekładów specjalistycznych – dosłownych, które czasami brzmią niezrozumiale i wymagają przypisów i objaśnień” (dr Maria Kantor). Nowy Przekład ukazuje się również w dynamicznej formie, czyli w wersji książkowej i audiobooka mp3. Testy czytane przez wybitnego aktora Andrzeja Seweryna otrzymują nie tylko artystyczną wartość, ale pomagają słuchaczowi wyczuć się w piękno i bogactwo metafor biblijnych. Wszystko ubogaca profesjonale nagranie, kompozycja i aranżacja tła muzycznego Rafała Gorączkowskiego. Wielu młodych czytelników przyciąga i mobilizuje do lektury właśnie taka „wzbogacona” wersja multimedialna, nawet bardziej ambitnych tekstów. W naszej „szkole Słowa Bożego” od jakiegoś czasu proponujemy również dynamiczną formę adaptacji medytacyjnej i modlitewnej lektury Psalmów. Naszemu projektowi nadaliśmy tytuł „Psalmy re-aktywne”, tzn. ponownie aktywne, ponownie dostępne i przystępne. W tym wypadku również inicjatorem adaptacji (nie tłumaczenia) jest osoba świecka – ojciec rodziny, informatyk, zaangażowany w życie swojej parafii. Niewątpliwie i tutaj przydałaby się wersja dźwiękowa (mp3). Trzeba życzyć wszystkim osobom świadomym życia z wiary, by modlitewna lektura Psalmów pomogła im w nowy sposób pojąć znane stwierdzenie św. Grzegorza Wielkiego: „Słowa Boże wzrastają z tym, kto je czyta”. W ten sposób lektura i słuchanie słowa Bożego wprowadzają w żywą wspólnotę Kościoła. (recenzja ukazała się na stronie: www.ssb24.pl)

Jestem wzruszona. Piękne słowa, kojąca muzyka… Kiedy słuchałam Psalmu 23, przypomniał mi się Psałterz Jana Kochanowskiego. Przywykło się sądzić, że Biblia powinna być prosta, surowa i ociosana, by przekład był rzetelny i by w ogóle można było nazwać go Słowem Bożym. Nic bardziej mylnego. Pan Bóg jest poetą i poetów lubi, zresztą czymże jest świat, jeśli nie mistrzowskim poematem? To przekład dla wymagających, dla szukających nie tylko prawdy objawionej, dla tych, którzy wierzą, że – jak mawiał Dostojewski -„Piękno zbawiło ten świat”.

(…) Psalmy to poezja i to poezja przeznaczona do śpiewania (…) Należy podkreślić przede wszystkim, że Psalmy muszą być czytane jako poezja, jako liryka – z wszystkimi właściwymi dla poezji lirycznej licencjami i zabiegami formalnymi, hiperbolami i powiązaniami bazującymi bardziej na emocjach niż logice. Trzeba je tak czytać, aby można było je zrozumieć – tak jak to, co napisane po francusku, musi być czytane po francusku, a to, co po angielsku – po angielsku. W innym wypadku pominiemy to, co w nich jest obecne, i będzie nam się wydawać, że widzimy coś, czego w nich nie ma. (C.S. Lewis – Rozważania o Psalmach, Esprit 2011) A jak wygląda nasza lektura Psalmów, albo świeckiej poezji? Przyzwyczajeni do szybkiego życia przebiegamy wzrokiem po tekście, gdzieś się spieszymy, odkładamy lekturę na później, a o ile w przypadku zwykłej poezji można to jeszcze wybaczyć (humaniści pewnie by mnie za takie słowa udusili, sam bym to także zrobił, bo poezja wymaga skupienia, ale rzeczywistości nie zmienię), tak w kontekście Psalmów takie coś jest niewybaczalne. I tu powstaje pytanie: jak? Niełatwo chyba zwykłemu człowiekowi czytać Psalmy w pełni, czytać jako poezję, jako lirykę – z wszystkimi właściwymi dla poezji lirycznej licencjami i zabiegami formalnymi, hiperbolami i powiązaniami bazującymi bardziej na emocjach niż logice, żeby jeszcze raz zacytować Lewisa. Może i nie potrafimy tak czytać, żeby poczuć całą pełnię treści danego Psalmu, ale od wieków przecież z pomocą przychodzą artyści. Andrzej Seweryn – postać znana zarówno z wielkiego ekranu, jak i tego szklanego – podejmuje się tego niełatwego zadania. Bierze w swoje ręce Psałterz i interpretuje. I nie tak, żeby tylko jak najszybciej skończyć swą pracę, ale wkłada w tę lekturę całe swoje wnętrze, zostawia część siebie w dziele, jak przystało na prawdziwego, czystej krwi artystę. Owocem tego Księga Psalmów – Nowy Przekład Dynamiczny. Dynamiczny, czyli niedosłowny, wykorzystujący masę badań biblijnych, ułatwiający zrozumienie treści podanych wprost, pozbawionych skomplikowanych formuł składniowych. Psalmy znamy, bo omawia się je w szkole, słyszymy w telewizji, w radiu, w kościele. Mamy je zawsze pod ręką, bo wystarczy otworzyć Pismo Święte między Księgą Hioba a Księgą Przysłów i naszym oczom ukażą się słowa pełne emocji począwszy od radości po złorzeczenie, mające rolę oczyszczającą i przerzucające cały zgromadzony w czytelniku gniew w słowa Dawida. Zatem znamy, ale to, co uczynił Andrzej Seweryn to… to mistrzostwo! Niezwykła interpretacja połączona z muzyką, odgłosami natury. W tle słyszymy grzmoty, szum morza, instrumenty. Nie znam się na muzyce, ale wcale bym się nie zdziwił, gdyby instrumenty były stylizowane na te z epoki. Przy zgaszonym świetle, gdy w domu panuje cisza, można sobie wyobrazić Dawida przemawiającego do Boga, wzniesione ku górze ręce psalmisty. Widzimy przed oczyma ucztę dziękczynną, uderzenie pioruna, szczyt góry. Interpretacja Seweryna i muzyka bardzo mocno działają na wyobraźnię. Włączenie utworów (nagranych na płycie w formacie .mp3, więc skopiowanie ich na telefon było tylko formalnością) wywołało we mnie uczucie słuchania ponadczasowej opowieści nacechowanej wielkością, dostojnością, doniosłością. Czułem, że to Wielka Opowieść, że to jedna z tych historii, które tkwią we wnętrzu człowieka od wieków i o których słyszeniu marzymy. I nagle sobie uświadomiłem, że to wszystko prawda, że ja w to wierzę, że to nie fikcja, a prawda, w którą wierzę, chcę wierzyć i wolno mi wierzyć bez żadnych obaw. Ludzi od wieków fascynują eposy, pieśni, liryczna rzeczywistość. W Psalmach mamy zamknięte wszystkie cechy tych ponadczasowych opowieści z jednym wyjątkiem – tam zawarto sporo fikcji, tu jest prawda będąca naszą wiarą. Wiemy przecież z Pisma Świętego, że Żywe jest Słowo Boże i że nie powraca do Boga, póki nie wyda owocu. W każdym z nas Psalmy zadziałają inaczej. Andrzej Seweryn w Psałterzu odtworzył autentyczne emocje Dawida oraz kolejnych psalmistów, chciał nas jak najbardziej otworzyć na treści zawarte w słowach Psalmów, chciał w nas obudzić zasadzone Słowa Boga. W jego interpretacji słychać ból, cierpienie, ale i radość, czy też wdzięczność. Słychać słowa przesiąknięte samotnością i lekarstwo na to opuszczenie w relacji z Bogiem. Już wyobrażam sobie słuchanie tych Psalmów przez słuchawki w autobusie, w pociągu, w drodze do domu, do pracy, czy na spacerze po lesie. Wyobrażam sobie wsłuchanie się w natchnione pieśni wczesnym rankiem, gdy wstaje słońce, przy zachodzie, ale też w ciemnym pokoju, gdy myśl nie ucieka, a wzrok przestaje błądzić. Wystarczy tylko trochę miejsca na karcie pamięci oraz słuchawki. Brak rutyny gwarantowany, bowiem Słowo Boże zawsze inaczej w nas działa, a ten sam werset w ciągu życia odbierzemy na wiele różnych sposobów. Biblia wrasta z każdym człowiekiem indywidualnie, czerpiąc z jego doświadczeń, stanu ducha, emocji. Jest z nami do śmierci, ale ona nie umiera (podobnie jak my wypełnieni Żywym Słowem przechodzimy do Wieczności). Zatem Księga Psalmów, będąca częścią Biblii, też różnie na nas działa. Głęboki i majestatyczny głos Andrzeja Seweryna, muzyka, ponad 7 godzin utworów w formacie mp3, nowy przekład i współfinansowanie projektu przez Ministerstwo Kultury. Z czystym sumieniem polecam.

(o Psalmach NPD)
Z konieczności włączeni w dźwięki pędzącego świata często nieumiejętnie próbujemy wyłuskać delikatne nuty Piękna. W nich szukamy ukojenia mimo wszechobecnego zgiełku. A kiedy w tym hałaśliwym rytmie dnia odnajdziemy muśnięcia pięciolinii opatrzone głębokością Słowa i zasłuchamy się w Pieśni Pana w nich odnajdziemy Tego, który„źródłem życia i światłością naszego poznania”. Polecam wszystkim, którzy zmęczeni pracą pragną wieczorem wsłuchać się w Słowo. Z wdzięcznością za Waszą pracę.

(o Psalmach NPD)
Coś pięknego. Rewelacyjne tłumaczenie! Z niecierpliwością czekam na przekład całej Biblii.

Od kilku lat prowadzę spotkania Studium Biblijnego w męskim gronie w naszej parafii. Wypracowaliśmy formułę wspólnej modlitwy na końcu każdego spotkania – wtedy czytamy werset po wersecie Psalmy. Później własnymi słowami zanosimy do Boga nasze dziękczynienie, prośby… Kiedy pierwszy raz usłyszałem Psalmy w tym tłumaczeniu i interpretacji p. Seweryna od razu pomyślałem, że wpleciemy odsłuchiwanie Psalmów do naszych spotkań. Odzew był bardzo dobry – delikatna muzyka tworzy nastrój, a my śledzimy oczami tekst Słowa Bożego! Polecam, a Wydawcy dziękuję za to dzieło!

Praca tłumaczy Biblii polega nie tylko na poprawnym przełożeniu poszczególnych słów. Muszą oni znać i uwzględniać realia świata starożytnego, pośród których zechciało zamieszkać natchnione Słowo Boże. Muszą też umieć wyrazić to Słowo przy pomocy współczesnego języka, zrozumiałego dla dzisiejszego człowieka. Nowy Przekład Dynamiczny spełnia te warunki, a w swej formie przekazu treści biblijnych jest niewątpliwie świeży i inspirujący, głównie przez to, że nie stara się tylko PRZEtłumaczyć starożytne teksty natchnione przez Boga, ale także je WYtłumaczyć.

Chociaż większość osób ma w domu Biblię, to jednak niezbyt często do niej sięga. Przyczyny tego są różne. Najczęściej spotyka się opinię, że Biblia jest Księgą trudną do zrozumienia, ze względu na dość archaiczny język jej przekładów oraz zawiły sposób przedstawienia zawartych w niej myśli. Jednak w Nowym Przekładzie Dynamicznym, który ukazuje się właśnie we współczesnym języku polskim, Pismo święte staje się dla zwykłych czytelników Księgą otwartą – łatwo zrozumiałą i znacznie bardziej przystępną. Pieczołowite opracowanie wstępnych komentarzy, planów ksiąg oraz wyczerpujących przypisów do poszczególnych partii tekstu sprawia, że przekład ten staje się niezwykle pomocny dla zrozumienia nie tylko samej treści, ale i sensu przekazu, co jest niezwykle ważne zwłaszcza z punktu widzenia osób, które nie mają doświadczenia w studiowaniu Biblii.

Choć Pismo święte od wieków znajduje się na pierwszym miejscu światowych bestsellerów, nie oznacza to, iż sam tekst jest prosty i łatwy w odbiorze. Mnogość użytych archaizmów oraz odwołań do wydarzeń historycznych czy ówczesnych obyczajów nierzadko powoduje dezorientację u czytelnika i zmusza go do samodzielnego poszukiwania wyjaśnienia niejasnych fragmentów. Publikacja NPD stanowi remedium na ten problem – wszelkie niejasności, dwuznaczności w tłumaczeniu czy też odwołania historyczne są wyjaśnione w formie przypisów. Na szczególną uwagę i aprobatę zasługuje również krótkie i bardzo czytelnie skonstruowane wprowadzenie przybliżające tematykę każdej księgi. Dzięki tym zabiegom, czytanie staje się dużo łatwiejsze, a sam tekst o wiele bardziej zrozumiały.

Bardzo mnie cieszy tłumaczenie, jakie prezentuje NPD odnośnie słowa homologeo, bo zawsze czułem, że z tym klasycznym tłumaczeniem coś jest nie tak. Bardzo mnie zastanawia, jak to będzie wyglądało w innych miejscach Pisma Świętego z zastosowaniem tego słowa. Ciekawe też, jak NPD podejdzie do tematu pochwycenia i ogólnie do eschatologii, bo zauważyłem, że biblijni chrześcijanie są często wyczuleni na wszelkie nieścisłości w tym temacie. Oraz bardzo ciekawy temat chrztu wodnego i chrztu (zanurzeniu) w imię…, bo taki kierunek, w jakim idzie NPD, wyjaśnia wiele nieporozumień. Dobrze mi się tłumaczy innym ludziom, o co chodzi w Biblii na podstawie NPD, bo jest to spójne z całością Pisma i dostarcza odpowiedzi na bardzo podstawowe zagadnienia związane ze zbawieniem. Modlę się, żeby NT wyszedł jak najszybciej. Chwała Panu!

Polski światek chrześcijański cierpi na niedobór dobrych tłumaczeń Pisma Świętego – w porównaniu np. do amerykańskiego, gdzie czytelnik może zaznajomić się z gigantycznym wyborem tłumaczeń, dlatego bardzo ucieszyła mnie wieść, że pojawiły się Psalmy w nowym przekładzie, który nazwano przekładem dynamicznym (po to by podkreślić dynamiczność języka). Wydanie Psalmów jest przyczynkiem do wydania całej Biblii – na co warto czekać. Nie ma sensu recenzować tu samej treści, gdyż Psalmy każdy czytelnik Biblii zna i ceni. Skupimy się raczej na języku nowego dynamicznego tłumaczenia. On tutaj jest kluczowy i bardzo zachęcający. Główną troską wydawców było bowiem takie przełożenie tekstu, aby przeciętny, współczesny czytelnik mógł go dobrze zrozumieć i dotrzeć do jego sensu. Przekład dynamiczny charakteryzuje się współczesnym językiem polskim, który z jednej strony ma walory literackie, oddając piękno psalmów, a z drugiej strony trafia swoim współczesnym doborem słów, pomagając zrozumieć treść poszczególnych psalmów, a przez to pozwalając dogłębniej przeżyć czytany tekst. Trzeba przyznać, że tłumacze zrobili tutaj kawał dobrej roboty, udostępniając tekst antycznej księgi czytelnikowi 21 wieku, zarazem nie uszczuplając z godności języka tego specyficznego dzieła, jakim są te poematy. Chce się to czytać, nie ma zbędnych archaizmów, zbędnych zawiłości. Psalmy zyskują nowe oblicze – stają się modlitwą człowieka takiego jak my – pełnego wewnętrznych konfliktów, zwątpień, ale także zwycięstw. Normalność języka pomaga też lepiej przeżyć tekst, utożsamić się z opisywanymi stanami, myślami, a to każdego chrześcijanina prowadzi do modlitwy. To tłumaczenie psalmów z racji na jego klarowność trafia lepiej do serca czytelnika, pomaga przełożyć tekst na modlitwę, a nawet uczy modlitwy z racji tego, że udostępnia jej prostotę w tekście. Polecam tłumaczenie dynamiczne każdemu, bez wyjątku. Pomaga ono w codziennej lekturze i praktyce Słowa Bożego. Nie jest to wydanie dla naukowców czy egzegetów, ale dla tych, którzy szukają inspiracji, świeżego odczytu tekstów do których już przywykli, oraz wszystkich tych, dla których Biblia to codzienne rozważania i wprowadzanie ich w czyn.

Do zapoznania się z Nowym Przekładem Dynamicznym (NPD) zachęciła mnie lektura kilku książek wydawcy tego tłumaczenia, który od pewnego czasu w swoich publikacjach posługuje się głównie NPD, przy okazji udostępniając czytelnikom próbki przyszłego wydania. Wiele z przeczytanych wersetów mocno zapadło mi w serce, rzucając nowe światło na oczytane passusy. Gniotła mnie tylko myśl, że nie mogę przestudiować fragmentów po nich następujących, a świadomość tego ograniczenia wzmagała mój apetyt poznawczy. Kiedy więc w sprzedaży pojawiły się pojedyncze księgi w przekładzie dynamicznym, rzuciłam się na nie łapczywie i wnikliwie zapoznałam się z założeniami projektu oraz upublicznionym tekstem. NPD to ukoronowanie Prymasowskiej Serii Biblijnej, której częścią są cenione przez chrześcijan różnych denominacji słowniki, encyklopedie i komentarze pomocne w analizie tekstu biblijnego. Wykorzystując doświadczenie i wiedzę zdobytą podczas tworzenia tej wartościowej kolekcji, opracowano przekład Pisma Świętego odznaczający się dużą logicznością oraz zachowujący ciągłość myśli z wersetu na werset, dzięki czemu tłumaczenie jest bardzo zrozumiałe dla zwykłego czytelnika. Przesłanie biblijne rozjaśniają w głównej mierze dynamiczne ekwiwalenty znaczeniowe, które nie występują w żadnym innym polskim tłumaczeniu Pisma Świętego. Intencją Redakcji było odarcie tłumaczenia z naleciałości form historycznych i oddanie kwintesencji odpowiedniego fragmentu tekstu oryginalnego. Dynamika tłumaczenia oznacza więc, że NPD jest niekiedy dosłowny, a czasami interpretacyjny. Podobną cechę ma posiłkowo i często używany przeze mnie anglojęzyczny przekład Amplified Bible. Tam, gdzie możliwości językowe się kończą i dla lepszego zrozumienia danego wyrażenia należy nakreślić szerszy kontekst językowy lub historyczny, odpowiednie wyjaśnienia są poczynione w przypisach lub obszerniejszym komentarzu znajdującym się na końcu egzemplarza pilotażowego. Na przykład, można dowiedzieć się, że słowo przekładane zazwyczaj jako „sługa” (w kontekście: sługa Chrystusa), w rzeczywistości oznacza niewolnika z wyboru, który po uzyskaniu wolności podejmował autonomiczną decyzję o dożywotniej służbie swojemu panu. Zespół Redakcyjny NPD stara się postępować z szacunkiem wobec wyznaniowych przekładów Pisma Świętego (Biblii Tysiąclecia, Biblii Warszawskiej) i w założeniach przedstawionych we wstępie do wydań pilotażowych zadeklarował kierowanie swoich wysiłków do osób zniechęconych do organizacji religijnych lub z innych powodów nieobjętych opieką eklezjalną. Respektuję godne pochwały chęci uniknięcia zamieszania w środowisku chrześcijańskim, ale moim zdaniem, podejście Redakcji jest zbyt skromne:) Przekład, chociaż na pewno wykona dobrą pracę w sercach osób nienależących do zinstytucjonalizowanych społeczności, sprawdzi się u tych, którzy regularnie zgłębiają Pismo w swoich wspólnotach. Nie widzę problemu w korzystaniu na co dzień z takiego czy innego przekładu Biblii, jeśli trafia do kogoś bardziej niż tłumaczenie przyjęte w danej organizacji. Decyzja w tym temacie jest indywidualna, chodzi przecież o to, żeby szczerze przeżywać radość z poznawania Jezusa Chrystusa. Oczywiście użyteczność przekładu będzie zależeć także od poręczności wydania. Im grubsza i większa jest publikacja, tym mniej potencjalnych jej odbiorców, bez względu na to, jak wartościowa byłaby treść dzieła. Jestem bardzo zadowolona ze swoich egzemplarzy NPD, nawet nauczyłam się kilku kolejnych wersetów na pamięć, ponieważ tak bardzo spodobało mi się ujęcie niektórych myśli w tym tłumaczeniu. Tymczasem pozostaje mi czekać na kolejne wieści wydawnicze.