AngielskiPrzede wszystkim powinniście mieć w pamięci, iż nie istnieje żadna moc większa od tej, która jest zawarta w Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie(*1), by tych, którzy – po otrzymaniu oświecenia(*2) i skosztowaniu daru Niebios związanego z uczestnictwem w duchowym uświęceniu(*3) oraz posmakowaniu wspaniałości Bożego Słowa, w którym poznali moc przyszłego wieku(*4) – nie uchwycili się(*5) jednak nadziei w Chrystusie, można było w inny sposób(*6) odnowić(*7) ku Bożej przemianie myślenia(*8). Tacy bowiem własnymi rękami krzyżują w sobie Bożego Syna wystawiając Go publicznie na pośmiewisko(*9). Osoby takie zachowują się bowiem niczym ziemia, która przez Boga użyźniania i zraszana obficie deszczami(*10), powinna zrodzić plony właściwe dla tego rodzaju błogosławieństw, a jednak wydaje ciernie i osty, pokazując tym samym, że jest nieużyteczna i zasługująca na przekleństwo. Jej kresem będzie wypalenie ogniem(*11).
══════════
(*1) Cała ta fraza jest dynamicznym ekwiwalentem przysłówka gr. adynaton, który inni tłumaczą jako „niemożliwe”. Taki przekład nie jest zły, ale nie oddaje w pełni etymologicznego znaczenia źródłowego przymiotnika słowa adynatos, które ma nieco głębsze przesłanie (podobne jak w oryginale Rz 8,3). Przymiotnik ten składa się bowiem z przedrostka przeczącego a- oraz rdzenia dynatos – „potężny”, „mocny”, „silny” (od rzeczownika dynamis, od którego wywodzi się też polskie słowo „dynamit”). Zatem jego pierwsze znaczenie jest „niemocny”, „bezsilny”. Chodzi zatem o to, że nie istnieje jakakolwiek moc czy siła większa od wskazanej, czyli od tej, która z woli Boga jest zawarta w Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie (por. Rz 1,16). Nie ma niczego większego ani silniejszego od Ewangelii, by osoby, które raz doświadczyły jej mocy, mogły doświadczyć jeszcze czegoś mocniejszego w działaniu, co mogłoby doprowadzić je do przemiany (odnowienia serca w sensie gr. kainos), jeśli wcześniej usłyszana Dobra Nowina tego nie uczyniła. Skoro zaś nie ma siły, ani mocy większej od tej zawarte w Ewangelii, która mogłaby doprowadzić do odnowienia kamiennych serc, to określenie „niemożliwe” jest również logicznym wnioskiem ze słowa adynaton. W tym kontekście komentatorzy zwracają uwagę, że w Liście do Hebrajczyków wymieniane są cztery wielkie niemożliwości. Pierwszą jest właśnie ta stwierdzająca, że nie jest możliwe, by odnowienie ludzkiego serca mogło zostać dokonane inną siłą niż ta, która jest zawarta w Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie, o ile została ona zlekceważona. Drugą niemożliwością jest, by Bóg skłamał (zawiódł) w sprawach Obietnicy zbawienia w Chrystusie, którą potwierdził swoją przysięgą (por. Hbr 6,18); trzecią niemożliwością jest, by krew wołów i kozłów mogła zmyć grzech z człowieka (por. Hbr 10,4); a czwartą, by człowiek bez wiary (czyli pełnej ufności i nadziei złożonej w Chrystusie) mógł podobać się Bogu (por. Hbr 11,6).
(*2) Określenie przyjęcia szczerym sercem Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie.
(*3) Fraza gr. pneumatos hagiu występuje tu bez żadnych rodzajników, co wskazuje na to, że nie chodzi tu o Osobę Ducha Świętego Boga (co wymagałoby postawienia dwóch rodzajników określonych jak to jest w określeniu TO PNEUMA TO HAGION), ale o duchową postawę uświęcenia.
(*4) Zarówno wyznawcy judaizmu, jak i chrześcijanie wczesnych wieków dzielili czas na dwa okresy: wiek (eon) obecny, który jest zły, i wiek (eon) przyszły, który będzie dobry. Cezurą pomiędzy nimi ma być Dzień PAŃSKI (zwany także Dniem Odwetu; Dniem Odpłaty, Sądem Ostatecznym), w którym Bóg dokona sądu nad obecnym światem.
(*5) Gr. parapipto – słowo to występuje w NT tylko jeden raz i oznacza „upadnięcie obok czegoś”, „ześlizgnięcie się na bok” (para – obok; pipto – upadniecie). Chodzi zatem o oddzielenie od Chrystusa, które może dokonać się albo przez formalne wyparcie się Go (odrzucenie), albo przez zlekceważenie Jego przesłania. Obie te postawy były widoczne w osobach, które doprowadziły do ukrzyżowania Chrystusa. Pełne hipokryzji elity żydowskie wyparły się Jezusa, a Rzymianie zlekceważyli Go. Skutkiem jednej i drugiej postawy było publiczne wystawienie ukrzyżowanego Jezusa na pośmiewisko.
(*6) Gr. palin – można tłumaczyć również jako „ponownie”, „na nowo”, „ponadto”, „co więcej”.
(*7) Gr. anakainidzo – czasownik ten występuje w NT tylko jeden raz. Składa się on z przedrostka dystrybucyjnego ana- (w, pomiędzy, pośród) oraz rdzenia pochodzącego od przymiotnika kainos określającego nowość co do rodzaju, a nie co do formy (gr. neos). Chodzi zatem o to, że jeśli ktoś poznał Dobrą Wiadomość o ratunku w Chrystusie i doświadczył wspaniałości Bożego błogosławieństwa związanego z uświęceniem oraz mocą Bożego Słowa, lecz nie wydał owocu w postaci prawdziwego wewnętrznego odnowienia (gr. kainos) zwanego również „nowym narodzeniem” lub „narodzeniem z Bożego Ducha”, to nie jest możliwe, by serce takiej osoby mogło zostać odnowione w inny sposób.
(*8) Gr. metanoia.
(*9) Przede wszystkim to długie zdanie nie mówi o jakimkolwiek grzechu (nawet ciężkim) chrześcijanina, który się opamiętał, żałował swego postępku i pokutował z powodu popełnionego zła, ale wyraźnie wskazuje na osoby, których serca nie zostały przemienione mocą Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie. Tacy są albo (a) formalnymi i świadomymi odstępcami od wiary, to znaczy takimi ludźmi, którzy choć poznali nauczanie Chrystusa, Jego Słowo i moc, to jednak prześlizgnęli się obok Niego albo po poznaniu Go świadomie się Go wyrzekli; albo (b) religijnymi hipokrytami lekceważącymi nauczanie Chrystusa. Wspomniana tu niemożność ponownego nawrócenia takich ludzi nie wynika jednak z nastawienia Boga, który pragnie zbawienia każdego człowieka (1 Tm 2,4), ani tym bardziej nie jest wyrazem ograniczoności Jego łaskawości, dobroci czy miłosierdzia, które w pełni i na zawsze zostały złożone w Chrystusie, lecz jest skutkiem osobistej postawy serca danego człowieka, jego osobistą decyzją. Właśnie o takiej postawie serc wspomniał Jezus w Mt 12,31. Zatem fragmentu Hbr 6,4-6 nie należy więc odczytywać jako wyroku dla ludzi słabych, którym zdarza się popadanie w grzech, ale jako trzeźwą duszpasterską ocenę sytuacji w jakiej znajdują się odstępcy od wiary lub religijni hipokryci. Sugestia autora listu jest więc jednoznaczna: nie warto tracić sił i czasu na próby kolejnego ponownego nawracania ludzi tego rodzaju (por. też 1 J 5,16). Skutkiem postępowania opisywanych osób jest bowiem prześmiewcze podejście do dzieła Chrystusa i szydzenie ze świadectwa, które Duch Boży składa o Jezusie.
(*10) Por. Mt 13,3-23; Mk 4,3-20; Łk 8,5-15.
(*11) Wersety 7-8 są kontekstualnym rozwinięciem wcześniej podjętego tematu. Wersety 4-6 podniosły kwestię odstąpienia od Chrystusa osoby, która została poddana duchowemu oświeceniu oraz zasmakowała wspaniałości i mocy Bożego Słowa, jednak – pomimo doznanego Bożego błogosławieństwa – nie wydała stosownego (duchowego) owocu. Zgodnie z nauczaniem Jezusa (por. Mt 7,16; Mt 7,20-29) owoc życia (podobnie jak plon gleby) jest kluczowym pojęciem dla zrozumienia przesłania tego tekstu. Jeśli właściwym owocem w rozumieniu biblijnym jest: (a) gorliwe trwanie w nadziei związanej z Chrystusem; (b) trwanie w postawie Bożej miłości w stosunku do braci i sióstr w Chrystusie; (c) przynoszenie owocu duchowego w postaci przemienionego życia wg wzoru Chrystusowego – por. 1 Kor 13,4-8a i Ga 5,22-23 oraz (d) dzielenie się swoją nadzieją związaną z Chrystusem (misja czynienia uczniami), to odstąpieniem od Chrystusa, albo prześlizgnięcie się obok Niego, co zostało wskazane w wersecie 6, będzie albo formalnym wyrzeczeniem się Chrystusa, albo trwaniem w pustych deklaracjach religijnych, charakteryzującym się brakiem owocu przemienionego życia. Brak Bożego owocu jakim, ogólnie rzecz biorąc, jest TRWANIE W CHRYSTUSIE, świadczy o odcięciu się od łaski, którą Bóg udostępnił ludziom w Chrystusie. Człowiek, który nie trwa w Chrystusie sam siebie pozbawia przebaczenia i zbawienia, które dostępne są jedynie w Chrystusie (por. także Mt 12,43-45 oraz Łk 11,24-26). Wspomniane na końcu wypalenie ogniem wyraźnie nawiązuje do Dnia Sądu, który również dokona się w ogniu (por. Mt 3,12; Mt 13,40; 1 Kor 3,13; 2 Tes 1,8; 1 P 1,7; 2 P 3,7.10; Hbr 10,27; Ap 20,15; Ap 21,8).
