Septuaginta

Septuaginta to nazwa najstarszego tłumaczenia Biblii Hebrajskiej na język grecki, które wykonane zostało w Aleksandrii na zlecenie króla egipskiego Ptolemeusza II Filadelfosa przez – jak głosi legenda – 70 lub 72 żydowskich tłumaczy (stąd nazwa Septuaginta i jej symboliczne oznaczenie LXX).
Po podbojach Aleksandra Macedońskiego w IV w. p.n.e. → greka koine stała się głównym językiem porozumiewania się (swoistym lingua franca) w ówczesnym świecie śródziemnomorskim i bliskowschodnim. Współcześnie jej zasięg możemy porównać do języka angielskiego. Ptolemeusz zapragnął uzupełnić księgozbiór Biblioteki Aleksandryjskiej o niezwykłe dzieło – pisma święte ludu hebrajskiego. Pierwszy etap ich prac – tłumaczenie Pięcioksięgu – podobno zajął 72 dni. Kolejne księgi były przekładane na język grecki stopniowo przez kolejne 100 lat. Nie zachowało się do naszych czasów pierwotne tłumaczenie Septuaginty, jednak dysponujemy ok. 1550 jej kopiami. Najstarsze z nich pochodzą z IV w. n.e., co w badaniach literaturoznawczych nadaje im wielką wartość.
W czasach Jezusa i Apostołów Żydzi (poza wykształconymi rabinami) nie znali języka hebrajskiego. Na co dzień posługiwali się językiem aramejskim (i korzystali z Targumów, czyli aramejskich przekładów Biblii Hebrajskiej). Zhellenizowani Żydzi mieszkający w diasporze (w rozproszeniu poza Izraelem) bardzo często nie mówili po aramejsku. Nie mogli więc korzystać z Targumów. Jedyną możliwością korzystania przez nich z Biblii Hebrajskiej była więc Septuaginta. Jej ranga była niezwykła. W praktyce to ją nazywano Pismem św. (Biblią). Formujące się lokalne gminy chrześcijańskie w naturalny sposób przejmowały ten przekład Biblii Hebrajskiej, tak iż z czasem stał się on po prostu Biblią pierwszych kościołów. Finalna postać Biblii, jaką dysponujemy współcześnie, powstała z czasem przez uzupełnienie ST o tworzący się kanon świętych pism chrześcijańskich zwany popularnie Nowym Testamentem. Znaczące jest to, że ok. 40% cytatów z Biblii Hebrajskiej, jakie znajdują się w NT, ma brzmienie według Septuaginty. Taka popularność tego tłumaczenia w świecie chrześcijańskim doprowadziła rabinów żydowskich do dystansowania się od niego i ostatecznie do wydania zakazu korzystania z Septuaginty przez wyznawców judaizmu. Jako alternatywę Żydzi przygotowali swe kolejne tłumaczenie Biblii Hebrajskiej na język grecki. Było to tłumaczenie Akwili z Synopy (ucznia rabina Akiby Ben Josefa) zrealizowane ok. 130 r. n.e.
Niezwykłością Septuaginty było przetłumaczenie tetragramu hebr. JHWH na język grecki słowem KYRIOS (PAN). Niewiele współczesnych języków posiada własne przekłady Septuaginty. Z tego względu należy za wielkie wydarzenie przyjąć naukowe wydanie polskiego przekładu Septuaginty w tłum. ks. prof. Remigiusza Popowskiego SDB, które w roku 2013 zostało opublikowane przez Oficynę Wydawniczą VOCATIO z Warszawy. Wydanie popularne wraz z tekstem NT (w przekładzie tego samego tłumacza) VOCATIO publikuje na bieżąco jako Biblię pierwszego kościoła. Dla osób zajmujących się analizami biblijnymi nie bez znaczenia jest fakt, że prawie wszystkie przekłady ST na języki współczesne dokonywane są z kopii manuskryptów masoreckich, a więc z dokumentów, które oryginalnie powstały 1100-1300 lat później niż Septuaginta. Kościół prawosławny (wschodni) na świecie uważa grecki tekst Septuaginty za jedyny wiarygodny tekst ST.

 

1 Tes 4,1-8 (NPD)

9 sierpnia 2024

Jr 6,16-19 (NPD)

9 sierpnia 2024