AngielskiPierwszą formą przybytku Bożego był namiot spotkania, który Izraelici nieśli ze sobą przez pustynię w czasie podróży do ziemi obiecanej im przez Boga. Był on zbudowany według ścisłych zaleceń, które znajdujemy w Wj 26,1-27,19. Rozbijany był zawsze poza obozem (por. Wj 33,7). To w nim Bóg spotykał się z Mojżeszem (por. Wj 33,8-11).
Gdy Izrael osiedlił się już w Kanaanie, zbudowana została przez Salomona pierwsza świątynia. Wzniesiono ją na wzgórzu Moria („Święta Skała”), gdzie Abraham miał złożyć ofiarę z Izaaka (por. Rdz 22,2; 2 Krn 3,1). Jej budowa trwała siedem lat (966-959 r. p.n.e.). Tam została złożona skrzynia przymierza (zwana też arką przymierza). Gdy świątynia ta została zniszczona przez króla babilońskiego Nabuchodonozora II (prawdopodobnie w 587 r. p.n.e.), ślad po skrzyni przymierza zaginął. Jest wiele legend na temat jej obecnego miejsca przechowywania. Najbardziej prawdopodobna z nich mówi, że została ukryta przez kapłanów żydowskich w tajemnej komnacie w głębi wzgórza świątynnego. Apokalipsa w relacji Jana wspominana jednak, że skrzynia przymierza znajduje się obecnie w Przybytku Boga w Niebiosach (por. Ap 11,19). Badania archeologiczne na terenie wzgórza świątynnego nie są możliwe do przeprowadzenia, gdyż w miejscu tym stoi obecnie trzeci co do świętości kompleks świątynny muzułmanów z meczetem Al-Aksa i reprezentacyjnym pomnikiem zwanym Kopułą na Skale (wzniesione w latach 660-691 n.e.).
Po powrocie z niewoli babilońskiej wzniesiono drugą świątynię (w latach 520-515 p.n.e.). Ta jednak nie dorównywała przepychem pierwszej. W trakcie najazdu Seleucydów na rozkaz Antiocha IV Epifanesa świątynia ta został sprofanowana. Zbudowano w niej ołtarz Zeusa Olimpijskiego, na którym składano ofiary z nieczystych zwierząt. Pomieszczenia świątynne wykorzystywano na potrzeby sakralnej prostytucji. Dopiero powstanie Judy Machabeusza zakończyło ten haniebny proceder. Na wspomnienie oczyszczenia świątyni po tych wydarzeniach Żydzi obchodzą święto → Chanuka, zapalając w oknach swych domostw dziewięcioramienne świeczniki chanukije, wzorowane konstrukcją na siedmioramiennym świeczniku świątynnym (menorze). Kolejna profanacja tej świątyni nastąpiła w roku 63 p.n.e., kiedy to Pompejusz wtargnął do miejsca najświętszego świątyni.
W roku 20 p.n.e. – po objęciu władzy w Judei przez Heroda Wielkiego – świątynia została częściowo rozebrana i postawiona na nowo. Podstawowe prace budowlane trwały ok. 10 lat, przy czym wykończenia i zdobienia zajęły kolejnych 36 lat (por. J 2,20). Herod był wielkim despotą, jednak trzeba przyznać, że jego budowlany rozmach budził zachwyt (por. Mt 24,1; Mk 13,1). W historii przyjęło się nazywać ten okres drugiej świątyni „świątynią Heroda”. Jej okazałość opisywał Józef Flawiusz w swojej Wojnie żydowskiej. 11 września 70 r. n.e., po długim oblężeniu Jerozolimy, armia rzymska pod wodzą Tytusa Flawiusza zdobyła miasto i zniszczyła świątynię. W ten sposób zakończył się definitywnie okres starożytnego Izraela z jego kultem świątynnym, a rozpoczął okres zwany judaizmem rabinicznym. Po świątyni Heroda zostały jedynie resztki zachodniego muru oporowego (tzw. Ściana Płaczu).
W środowiskach żydowskich na całym świecie istnieją ruchy i organizacje, których celem jest budowa trzeciej świątyni. Związane są one z ruchami wolnomularskimi. Z punktu widzenia świadectwa NT pomysły te należy uznać za duchowe zwodzenie. Z całą pewnością nie stoi za nimi Bóg. Cały przekaz NT mówi wyraźnie, że Prawo zostało wypełnione w Chrystusie i nikt, kto chce czcić Boga, nie potrzebuje tego czynić w specjalnych miejscach zwanych świątyniami (por. J 4,20-24 oraz Dz 17,24-25). Żydzi, którzy odrzucili Jezusa, nie rozumieli tego i dalej gromadzili się na modlitwy w synagogach. Pierwsi chrześcijanie spotykali się na modlitwach w prywatnych domach (por. Rz 16,5; Rz 16,10-11; 1 Kor 16,19; Kol 4,15; Flm 2).
Apokalipsa w relacji Jana wspomina, że w Niebiosach znajduje się zupełnie nowy Przybytek (por. Ap 21,3). Nie dysponujemy jednak większą ilością informacji na jego temat.
